1- Coaching là gì?
Kỳ thực, có rất ít tài liệu đề cập đến lịch sử hình thành của nghề Coach, bởi lẽ huấn luyện / khai vấn chỉ là một nghề mới phổ biến gần đây. Vậy Coaching là gì và làm thế nào để hiểu đúng về Coaching?
Huấn luyện là một trong những công cụ hữu ích trong việc định hướng tư duy tích cực cho những cá nhân, chủ doanh nghiệp, các công ty và các tổ chức phi lợi nhuận ở mọi cấp độ.
Nghề huấn luyện được dự đoán sẽ đạt mức phát triển mạnh nhất vào năm 2020.
Socrates- sinh năm 399 và mất năm 469 (trước công nguyên) là một nhà hiền triết Hy Lạp cổ đại. Đa phần mọi điều chúng ta biết về Socrates đều do học trò ông là Plato truyền lại. Plato cũng là một nhà hiền triết Hy Lạp, nhà toán học, nhà văn học nổi bật.
Socrates là một trong những nhà truyền giáo vĩ đại nhất và cách giảng dạy của ông đã được ghi chép lại như sau:
- Đặt câu hỏi và giúp học viên tự tìm câu trả lời
- Mục đích chính là để kiểm tra sự chính xác trong suy nghĩ của học viên và thúc đẩy họ hướng tới mục tiêu cuối cùng.
- Chúng ta gọi hệ thống câu hỏi này là “Câu hỏi Socratic”.
Mục đích khi huấn luyện viên sử dụng câu hỏi Socratic trong huấn luyện là:
- Tìm hiểu suy nghĩ của khách hàng.
- Tìm hiểu động lực, mục đích, kỹ năng và khả năng của khách hàng.
- Tìm những rào cản cản trở khách hàng đạt được mục tiêu, mong muốn, đam mê của mình.
Huấn luyện viên (Coach) KHÔNG có nghĩa là:
- Tư vấn
- Các loại hình trị liệu.
- Coach không đưa ra câu trả lời cho vấn đề của khách hàng.
- Coach không đưa lời khuyên.
Một niềm tin cốt lõi mà bất kỳ Coach thành công nào đều có là: “Mỗi khách hàng đến với huấn luyện đều toàn vẹn, sáng suốt và có khả năng tìm ra câu trả lời hoàn hảo, đó là 1 tiềm năng do Thượng đế ban tặng”.
Huấn luyện viên (Coach) CÓ NGHĨA là:
- Thực tế, định hướng tương lai rõ ràng.
- Huấn luyện giúp khách hàng luôn giữ được động lực.
- Huấn luyện đem đến một góc nhìn khách quan về cuộc sống của khách hàng.
Việc huấn luyện mang tính chất:
- Tạo động lực.
- Truyền cảm hứng.
- Tích cực.
- Mang tính hành động.
Coach giúp khách hàng nhận ra được sự khác biệt giữa vị trí hiện tại so với tương lai mà họ mong muốn đạt đến và giúp thu hẹp khoảng cách này.
Vậy liệu huấn luyện có phải là một phép thần kỳ? Đáng buồn là không.
Việc huấn luyện có thể thực hiện theo 2 cách:
- Trực tiếp.
- Qua điện thoại.
Việc huấn luyện có thể áp dụng cho:
- Cá nhân
- Đội nhóm
Đa phần các buổi huấn luyện kéo dài khoảng 1 giờ
2. SO SÁNH SỰ KHÁC NHAU GIỮA HUẤN LUYỆN VỚI ĐÀO TẠO, TƯ VẤN, KÈM CẶP VÀ TRỊ LIỆU
5 thuật ngữ này xuất hiện rất nhiều trong đời sống hàng ngày. Nhưng thực tế để sử dụng đúng những từ này vào đúng ngữ cảnh là một điều không phải dễ dàng bởi lẽ bản chất của các khái niệm này khác nhau hoàn toàn. Hình ảnh bên dưới sẽ cho các bạn một cái nhìn tổng quan về huấn luyện và các phương thức giúp phát triển bản thân khác. Để hiểu Coaching là gì – trước hết chúng ta phải hiểu Coaching và các hình thức Self Help khác trên thị trường giống và khác nhau như thế nào?
So sánh Coaching và Training
Khác biệt đầu tiên đó là đào tạo tập trung vào nội dung. Đào tạo cần phải có một chương trình học cụ thể và một hướng tiếp cận đã được chuẩn bị sẵn từ trước để biến việc học thành hiện thực, đảm bảo rằng học viên thu nhận một lượng thông tin nhất định, trong một khoảng thời gian cụ thể. Trong đào tạo nội dung được quyết định bởi người dạy.
Ngược lại, huấn luyện là hoạt động tập trung vào quy trình. Chuyên gia huấn luyện sẽ là người tập trung vào việc lắng nghe, đặt câu hỏi, quan sát, hỗ trợ để giúp Coachee (Khách hàng) vượt qua những thử thách trong hiện tại và đạt được cuộc sống mà họ mong muốn. Mối quan hệ trong huấn luyện là mối quan hệ hợp tác, cùng phát triển vì thế người được huấn luyện và huấn luyện viên sẽ cùng làm việc để quyết định về chủ đề trong buổi trao đổi.
Huấn luyện viên tập trung vào nhu cầu và câu hỏi của khách hàng trong buổi huấn luyện, có thể gọi là “khiêu vũ cùng khách hàng”, lịch trình do khách hàng chủ động. Huấn luyện viên linh hoạt điều chỉnh theo khách hàng. Còn đào tạo xuất phát từ những bài giảng chuẩn bị trước từ trainer.
Trong Đào tạo, mối quan hệ giữa người truyền đạt và học viên là “Thầy – Trò”. Trong Huấn luyện, mối quan hệ giữa người truyền đạt và học viên là “Ngang Bằng”.
Trong huấn luyện tính riêng tư và bí mật rất quan trọng đến sự thành công, thông thường sẽ ở mức cá nhân với cá nhân (dĩ nhiên có huấn luyện nhóm). Ngược lại đào tạo thì lại tập hợp 1 nhóm người học chung 1 chương trình (one-size-fits-all) và hiệu quả càng cao khi có sự chia sẻ giữa các học viên.
Khám phá 5 điều gây khó khăn cho Coach:https://vcicoach.com/thach-thuc-lon-nhat-khi-theo-duoi-nghe-coach-la-gi/
So sánh Coaching và Mentoring
Việc kèm cặp tập trung vào cả quy trình và nội dung. Những người hướng dẫn thường có kinh nghiệm và kỹ năng nâng cao, có đưa ra lời khuyên hiệu quả cho vấn đề bạn gặp phải.
Kèm cặp được hiểu là quá trình truyền đạt. Người có nhiều kinh nghiêm và hiểu biết hơn hỗ trợ việc phát triển người khác. Kèm cặp tập trung vào quan hệ giữa người truyền kiến thức và người nhận kiến thức.
Điểm khác biệt lớn nhất giữa hai khái niệm này chính là phương pháp tiếp cận. Kèm cặp có thể bao gồm đưa lời khuyên, tư vấn, hướng dẫn và chỉ bảo. Huấn luyện thì sẽ không chỉ bảo, đưa lời khuyên cũng như tư vấn, mà thay vào đó tập trung vào việc đặt ra những câu hỏi gợi mở giúp cho khách hàng thiết lập mục tiêu và kế hoạch hành động của riêng mình.
So sánh Coaching và Consulting
Tư vấn viên là CHUYÊN GIA trong lĩnh vực của họ. Họ sẽ tư vấn dựa trên chuyên môn và kinh nghiệm của mình. Đối với tư vấn, các chuyên gia sẽ quan sát, phân tích và đánh giá tình huống, sau đó chỉ cho khách hàng thấy vấn đề và đưa ra cách giải quyết, lời khuyên luôn cho khách hàng. Chính vì vậy, người khách hàng không thể làm chủ hoàn toàn kế hoạch của họ và luôn phải phụ thuộc vào chuyên gia tư vấn.
Trong huấn luyện có một khái niệm nền tảng đó là khách hàng là người có đủ khả năng để tìm kiếm, thiết lập, tạo ra các giải pháp, kế hoạch hành động hoàn hảo nhất cho riêng mình. Khác với tư vấn, thay vì đưa lời khuyên, huấn luyện viên sử dụng những kỹ năng đặc thù để đưa ra những câu hỏi mang tính gợi mở và cùng khách hàng khám phá những cách giải quyết khả thi. Vì thế, kế hoạch được xây dựng hoàn toàn xoay quanh khách hàng và hoàn toàn được kiểm soát.
So sánh Coaching và Therapy
Người tìm đến Coach chúng ta gọi là khách hàng (client). Còn người tìm đến trị liệu chúng ta gọi là bệnh nhân (patient).
Chỉ với tên gọi chúng ta đã thấy sự khác biệt rõ ràng. Khách hàng đến với Coach đều OK (đều ổn), còn khách hàng đến với trị liệu đã là người BỆNH.
Nếu như cuộc đời là một con đường thẳng thì bình thường chúng ta có thể thoải mái đi lại. Nhưng sẽ có lúc chúng ta vấp ngã, chính lúc này việc trị liệu sẽ đưa bạn trở lại cuộc sống bình thường. Và khi bạn đã ổn định được, huấn luyện sẽ đưa chúng ta đi nhanh hơn.
Mục tiêu của trị liệu là chữa lành vấn đề trong quá khứ. Trị liệu tập trung vào việc chữa bệnh, các nỗi đau tâm lý, rối loạn chức năng và xung đột về mặt tính cách. Những vấn đề này thường phát sinh từ quá khứ, làm cản trở chức năng cảm xúc bình thường ở hiện tại.
Mục tiêu của huấn luyện hướng đến quá trình phát triển bản thân cho hiện tại và tương lai. Tập trung vào việc giúp khách hàng tìm kiếm, thiết lập, tạo ra các giải pháp, kế hoạch và chiến lược hành động để đạt được các mục tiêu cụ thể trong công việc hoặc cuộc sống của mình.
Tổng kết lại chúng ta cần ghi nhớ 4 điểm khác nhau riêng biệt giữa Coach và các loại hình giúp đỡ bản thân khác đó là:
HUẤN LUYỆN TẬP TRUNG VÀO GIẢI PHÁP
Việc huấn luyện luôn tập trung giúp khách hàng tạo ra những giải pháp và hành động để tiến về phía trước. Tư vấn đôi khi cũng làm điều tương tự nhưng không phải mọi lúc. Trị liệu thì là một quá trình khác hoàn toàn khi chỉ tập trung vào việc chữa lành và điều trị những vấn đề được gây ra bởi tổn thương trong quá khứ. Còn huấn luyện chỉ tập trung vào việc xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch tương lai để khách hàng đạt được mong muốn.
HUẤN LUYỆN ĐƯỢC DẪN DẮT BỞI KHÁCH HÀNG
Đôi khi những nhà trị liệu tâm lý sử dụng các kỹ thuật để dẫn dắt và gây ảnh hưởng đến khách hàng đối với những sự kiện diễn ra trong quá khứ, tuy nhiên điều này có thể sẽ gây tổn thương tinh thần nếu như người sử dụng không đủ kinh nghiệm và kiến thức.
Để hiểu Coaching là gì? Chúng ta phải hiểu rõ đâu là vai trò của từng người xuất hiện trong cuộc hội thoại huấn luyện.Tuy nhiên huấn luyện viên được đào tạo để không dẫn dắt, phán xét, đưa lời khuyên và gây ảnh hưởng (trừ khi được sự cho phép của khách hàng, tuy nhiên rất ít khi xảy ra). Vai trò của họ là lắng nghe và phản hồi lại điều khách hàng mong muốn, tìm hiểu nhu cầu của khách hàng và huấn luyện với niềm tin rằng khách hàng có đủ khả năng và kiến thức để có thể giải quyết vấn đề.
Người huấn luyện không phải là bảo mẫu, vai trò của họ là một người đồng hành, người hỗ trợ để khơi dậy tiềm năng của khách hàng. Tuy nhiên cũng có những mô hình huấn luyện như huấn luyện nhận thức hành vi – đòi hỏi một nền tảng về tâm lý học, nơi mà huấn luyện viên có thể truyền đạt và tạo ảnh hưởng đến khách hàng, giúp họ tiếp nhận những kiến thức mà họ không thể nào tự mình tìm hiểu.
HUẤN LUYỆN TẬP TRUNG VÀO CẢI THIỆN HIỆU SUẤT LÀM VIỆC
Điểm tương đồng giữa huấn luyện và các hình thức tự cải thiện bản thân đều giúp đạt được một hiệu suất làm việc tốt hơn. Tuy nhiên hiệu quả của tư vấn và trị liệu đến từ năng lực của người trị liệu và tư vấn viên. Còn đối với huấn luyện viên, sự thay đổi tích cực này do chính khách hàng thực hiện thông qua những kế hoạch và định hướng của chính bản thân họ. Hình thức kèm cặp cũng thường đem đến tác dụng tương tự, tuy nhiên việc kèm cặp chỉ tập trung về truyền đạt kinh nghiệm và kiến thức thực tế. Trong huấn luyện đôi khi huấn luyện viên phải đối diện với những vấn đề về tâm lý của khách hàng, điều mà kèm cặp rất ít khi gặp phải.
HUẤN LUYỆN GIÚP KHÁCH HÀNG TỰ HỌC
Cố vấn có lẽ là hình thức gần gũi với huấn luyện nhất, tuy nhiên giữa 2 hình thức này vẫn có những điểm riêng biệt. Một người kèm cặp là người có kinh nghiệm dồi dào trong lĩnh vực cụ thể và họ sẽ đóng vai trò là người cố vấn, dẫn dắt hoặc thậm chí là giáo viên để hướng dẫn cho học viên.
Trái lại, trong huấn luyện, khách hàng là người chịu hoàn toàn trách nhiệm cho những hành động họ làm. Những quyết định đó có thể là đúng hoặc sai nhưng trong vài trò của huấn luyện viên, họ không được phép tư vấn thay vào đó họ sẽ hỗ trợ khách hàng để tiếp thu kiến thức và hình thành những kỹ năng để có thể tự trở thành tư vấn riêng cho bản thân.
Ví dụ đơn giản sau đây có thể giúp bạn phân biệt sự khác nhau giữa các phương thức này: Giả sử bạn là một người rất sợ lái xe và trên xe của bạn hiện đang có 4 người tương trưng cho 4 phương pháp khác nhau: trị liệu viên, tư vấn viên, huấn luyện viên và người kèm cặp. Và sau đây là những gì họ sẽ làm
- Trị liệu viên sẽ lắng nghe và tìm hiểu xem nỗi sợ của việc lái xe xuất phát từ đâu
- Tư vấn viên sẽ đưa cho bạn những lời khuyên để lái xe tốt hơn
- Người kèm cặp sẽ chia sẽ các mẹo và kinh nghiệm cần chú ý khi lái xe
- Huấn luyện viên sẽ khuyến khích và hỗ trợ bạn trong việc lái xe
3. TẠI SAO LÃNH ĐẠO CẦN DÀNH THỜI GIAN ĐỂ HUẤN LUYỆN NHÂN VIÊN?
4 LÝ DO LÃNH ĐẠO NÊN DÀNH THỜI GIAN HƠN CHO VIỆC HUẤN LUYỆN
Trong thực tế có một số lãnh đạo áp dụng huấn luyện đối với nhân viên, một số khác thì không. Những người lãnh đạo ở vế sau không hoàn toàn là người quản lý tồi, chỉ là họ đang bỏ qua một công cụ hiệu quả để phát triển tài năng của nhân viên. Điểm khác biệt nổi bật giữa 2 phong cách quản lý này đến từ suy nghĩ của cá nhân.
Những lãnh đạo áp dụng huấn luyện tin vào giá trị thay đổi của phương pháp này. Họ muốn đem huấn luyện trở thành một công cụ trong việc quản lý & phát triển nhân viên.
Họ là người luôn bận rộn với các nhiệm vụ, chỉ số KPI cần phải đạt. Bên cạnh đó họ còn phải theo dõi và quản lý đội ngũ của mình.
Vậy đâu là nguyên nhân chính khiến nhà quản lý, lãnh đạo này coi việc Huấn luyện là một điều quan trọng trong thời gian biểu vốn đã rất bận rộn của họ?
Sau đây là 4 lý do chính:
# LÝ DO 1: HUẤN LUYỆN LÀ MỘT CÔNG CỤ THIẾT YẾU ĐỂ ĐẠT ĐƯỢC MỤC TIÊU KINH DOANH.
Họ không thực hiện huấn luyện cho nhân viên bởi vì nó giúp họ trong thân thiện và tốt đẹp hơn – Họ nhận thức được trách nhiệm cá nhân trong việc phát triển tài năng là một phần thiết yếu trong công việc kinh doanh.
Hầu hết manager sẽ nói rằng họ không có đủ thời gian để huấn luyện cho nhân viên. Tuy nhiên thời gian không phải là vấn đề nếu họ xem Huấn luyện là một việc “chắc chắn phải có” thay vì chì là “có thì tốt”. Cho dù mục tiêu là phát triển nhân tài, hay giữ chân các con người chủ chốt họ tin rằng dành thời gian huấn luyện là việc PHẢI làm.
Có 2 giải thiết đằng sau niềm tin này.
Đầu tiên, họ tin rằng những nhân tài này rất khó tìm kiếm và tuyển dụng. Vậy nên nếu được biết đến như một người quản lý luôn giúp nhân viên phát triển, nhân tài sẽ bị thu hút bởi bạn.
Thứ hai, những người quản lý này tin rằng một người cực kỳ tài năng không thể nào tự mình gánh vác sự thành công của cả một công ty. Họ cần những người có tài năng khác bên cạnh, và những “ngôi sao” này cần một người quản lý giúp xây dựng những kỹ năng cần thiết để đối phó trước sự thay đổi trong thị trường công việc.
# LÝ DO 2: HỌ THÍCH GIÚP NHÂN VIÊN PHÁT TRIỂN.
Những người quản lý này không giống như những nghệ sĩ khi nhìn vào vật liệu thì đã tưởng tượng ra thành phẩm tốt hơn, thú vị hơn và có giá trị hơn. Họ cho rằng nhân viên cấp dưới không nhất thiết phải sẵn sàng cho công việc, nhưng cần phải học hỏi và phát triển để đáp ứng với hoàn cảnh thay đổi. Nhà quản lý – với phong cách huấn luyện tin rằng coaching là phần cần thiết trong công việc của họ. Họ tin rằng những nhân viên có tiềm năng nhất, những người đóng góp nhiều nhất cho doanh nghiệp sẽ cần sự giúp đỡ để có thể nhận ra và trân trọng sự đóng góp to lớn mà họ mang lại.
Người quản lý phải điều chỉnh phong cách theo nhu cầu để phù hợp với từng cá nhân. Điều này sẽ đem lại những thay đổi tích cực trong công việc nhưng một lần nữa hãy nhớ rằng, điều này được coi như một phần của công việc chứ không phải là ưu tiên đặc biệt.
# LÝ DO 3: HỌ TÒ MÒ & BIẾT ĐẶT CÂU HỎI ĐÚNG.
Người quản lý sử dụng huấn luyện đưa ra rất nhiều câu hỏi. Họ thật sự quan tâm đến việc tìm hiểu thêm về cách mọi việc đang diễn ra, những thách thức nhân viên đang gặp phải, đâu là những thiếu sót hoặc cơ hội và điều gì cần phải làm tốt hơn.
Thông thường, họ không cần được dạy cách đặt câu hỏi bởi đây là một điểm mạnh tự nhiên. Sự tò mò này thúc đẩy cuộc đối thoại huấn luyện, cả người huấn luyện và người học đều dược tự do chia sẽ suy nghĩ, băn khoăn, nghi ngờ, cơ hội thành công và thất bại một cách ngang hàng để cùng nhau thảo luận về những gì đang xảy ra.
# LÝ DO 4: HỌ THÍCH THÚ TRONG VIỆC XÂY DỰNG MỐI QUAN HỆ.
Khi nhân viên được hỏi điều tuyệt vời nhất trong trải nghiệm huấn luyện là gì. Đa phần mọi người đều trả lời đó là cảm giác được lắng nghe. Họ tin rằng sếp của mình thực sự cố gắng đặt mình vào vị trí của họ để nhìn nhận vấn đề. Sự đồng cảm này cho phép người quản lý hiểu biết về nhu cầu của từng nhân viên và điều chỉnh phong cách phù hợp.
Một số nhân viên thích việc tiếp cận huấn luyện một cách trực diện và sẵn sàng. Một số khác lại cần thời gian để suy nghĩ và đưa ra kết luận của riêng họ. Một khi đã xây dựng dược mối quan hệ đồng cảm, người quản lý sẽ tìm ra những phương pháp tiếp cận huấn luyện tốt hơn.
Tư duy của nhà quản lý huấn luyện “tất cả vì nhân viên”, không phải vì người Coach đó là mindset đúng đắn. Nhà quản lý huấn luyện biết xây dựng mối quan hệ dựa trên sự tôn trọng, lắng nghe các thành viên trong nhóm, đặt câu hỏi đúng và đưa ra những phản hồi đúng sẽ giúp nhân viên và team của mình thành công.
